Omawianie ryzyka transakcji faktoringowych, można zacząć optymistycznie: ryzykowność transakcji faktoringowych jest zdecydowanie niższa od ryzyka związanego z kredytem obrotowym. Przyczyn tego należy upatrywać w specyfice transakcji faktoringowej. Płatnikami są odbiorcy, co w naturalny sposób prowadzi do dywersyfikacji ryzyka a wiedza faktora o dyscyplinie płatniczej dłużników pozwala wykrywać wczesne sygnały ostrzegawcze. Ostatecznie, w przypadku niewykonania zobowiązania przez dłużnika, faktor ma prawo dochodzić zapłaty od faktoranta lub ubezpieczyciela.
Wszystkie powyższej wymienione zalety nie oznaczają jednak, że faktoring jest wolny od ryzyk – przeciwnie, większość rodzajów ryzyk znanych z branży finansowej (ryzyko kredytowe, rynkowe, płynności, operacyjne, adekwatności kapitałowej) są obecne i w tej działalności. Faktorzy powinni brać je pod uwagę, jednak na szczególną uwagę zasługuje ryzyko operacyjne, ryzyko niewypłacalności dłużnika.
W jaki sposób narzędzia informatyczne mogą wesprzeć faktorów w ograniczeniu ryzyka?
Po pierwsze narzędzia informatyczne powinny wpisywać się w przyjęty przez faktora system zarządzania ryzykiem, a ponadto wykorzystywać rozwój technologii i coraz szersze jej zastosowanie w celu dostarczania nowych, konkretnych funkcjonalności, dzięki którym zarządzanie ryzykiem może być nieustanie doskonalone. Zastosowanie systemu informatycznego w zarządzaniu ryzykiem działalności faktoringowej wnosi, w pierwszej kolejności, uporządkowanie i automatyzację procesów. Ponadto umożliwia zdalne procesowanie spraw i podnosi kulturę współpracy zaangażowanych osób, a wreszcie eliminuje błędy ludzkie. Wszystko to prowadzi do wymiernych korzyści w postaci skrócenia czasu na decyzję, podniesienia jakości oceny i zmniejszenia kosztów procesu zarządzania ryzykiem.
Zarządzanie ryzykiem transakcji faktoringowych – ocena zdolności kredytowej faktoranta dzięki zaawansowanemu systemowi IT faktoring
Myśląc o zarządzaniu ryzykiem przez faktora, często myślimy o ocenie zdolności kredytowej w kontekście nowego klienta. Rzeczywiście decyzja o rozpoczęciu współpracy lub odrzuceniu wniosku jest jedną z podstawowych w kontekście ryzyka. Systemy informatyczne na etapie pozyskania i oceny nowego klienta pozwalają zautomatyzować identyfikację i potwierdzenie tożsamości klienta, pozyskać od niego wymagane dokumenty, a następnie przeprowadzić weryfikację w zewnętrznych bazach informacji, ocenę zdolności kredytowej i zatwierdzić limit dzięki przeprowadzeniu komitetu kredytowego online. Rozpoznanie klienta powinno być różnicowane w zależności od wielkości klienta. Możliwości oceny dużych i średnich przedsiębiorstw z udokumentowaną historią są zupełnie inne niż ocena małych firm z krótkim stażem działalności czy mikroprzedsiębiorstw.
Do oceny dużych przedsiębiorstw można zazwyczaj wykorzystać wiele informacji dostępnych bazach zewnętrznych. Taka firma posiada zazwyczaj pełną księgowość, długą historię kredytową, zaplecze gospodarcze, możliwości zabezpieczenia transakcji, a także współpracuje długoterminowo z innymi znanymi podmiotami. W takim przypadku można liczyć na stosunkowo dużą ilość dokumentów do analizy i długim czasem procesowania. Wsparcie systemów informatycznych pozwala zastąpić papierową dokumentację elektroniczną i zautomatyzować jej obieg: zebranie, weryfikacja kompletności oraz zapewnienie dostępności „pod ręką” kiedy jest potrzebna do wykonania analizy to w kontekście zarządzania ryzykiem kluczowe funkcjonalności systemu IT faktoring Kalypso. Ponadto dużym usprawnieniem jest możliwość zdalnego przeprocesowania wniosku przez komitet kredytowy.
Małe i średnie przedsiębiorstwa to segment, w którym automatyzacje i innowacje, modele scoringowe wspomagające proces decyzyjny odgrywają coraz większą rolę i pozwalają na szybsze procesowanie wniosków przy mniejszej ilości wymogów wstępnych. Systemy informatyczne wspierają procesy oceny tych klientów poprzez weryfikację danych rejestrowych i reprezentantów firmy, pozyskanie danych finansowych (np. bilans, rachunek wyników, historia rachunków bankowych, pliki JPK, zabezpieczenia), zebranie informacji o kontrahentach i obrotach potencjalnego klienta z tymi kontrahentami. Zazwyczaj w zewnętrznych bazach można pozyskać przydatne informacje, które mogą zostać automatycznie pobrane i zweryfikowane za pomocą reguł skonfigurowanych w systemie informatycznym wspierającym zarządzanie ryzykiem.
System IT faktoring Kalypso a zarządzanie ryzykiem transakcji mikroprzedsiębiorstw
W przypadku mikroprzedsiębiorstw często mamy do czynienia z niskim wolumenem transakcji, krótką historią, niewielkim majątkiem trwałym służącym jako zabezpieczenie. Takie przedsiębiorstwa wnioskują o niewielkie kwoty, często do faktoringu zgłaszają tylko pojedyncze transakcje. Zarządzanie ryzykiem w tym segmencie opiera się o zbudowanie bazy danych i przypadków wystarczających do wypracowania oceny prawdopodobieństwa niewypłacalności klienta czy nieodzyskania należności. To właśnie procesowanie wniosków mikroprzedsiębiorstw najczęściej odbywa się on line i wykorzystuje największą ilość nowinek technicznych. Jest ono także w dużej mierze zautomatyzowane. Nowoczesne system IT faktoring pozwala na weryfikację klienta przez adres email, numer telefonu czy automatyczne pobranie danych z rachunku bankowego lub integrację z dostawcą podpisu elektronicznego. W kolejnym kroku automatycznie odpytywane są zewnętrzne bazy rejestrowe, informacji kredytowej i gospodarczej, biała lista podatników VAT. Te kroki pozwalają na bardzo szybkie odrzucenie wniosków nie mieszczących się z apetycie faktora na ryzyko. W odpowiedzi na wnioski, które pozytywnie przeszły tę weryfikację, klienci w pełni automatyczny sposób otrzymują ofertę na stosunkowo nieduży limit finansowania, który jest poddawany ocenie i weryfikacji każdorazowo przy zgłaszaniu do finansowania kolejnych faktur.
Zarządzanie ryzykiem transakcji faktoringowych po podpisaniu umowy z faktorantem
Ocena ryzyka przy rozpoczęciu współpracy z klientem jest bardzo ważna jednak kompleksowy system zarządzania ryzykiem powinien obejmować cały okres współpracy z klientem faktoringowym i wsparcie narzędzi informatycznych w tym czasie jest nieocenione. Możemy tutaj wymienić
Wsparcie w ponownej ocenie faktoranta i jego kontrahentów. System informatyczny pozwala na określenie warunków, w których chcemy dokonać ponownej oceny klienta, która może być uwarunkowana czasem czyli mówimy tu zwyczajnej okresowej ocenie faktoranta lub wystąpieniem konkretnych zdarzeń które mogą znacząco wpływać na ocenę klienta. Automatyczny wybór klientów do oceny pozwala oszczędzić czas a także ustrzec faktora przed błędem zapomnienia. Podczas ponownej ocenie klientów system udostępnia wszystkie narzędzia jakie można wykorzystać podczas pierwotnej oceny klienta czyli, dla przypomnienia, weryfikacja klienta i jego kontrahentów w bazach rejestrowych, weryfikacja przedstawicieli, sprawdzenie dostępnych informacji w zewnętrznych bazach, zebranie i uporządkowanie potrzebnych dokumentów finansowych (np. bilans, rachunek wyników, historia rachunków bankowych, pliki JPK, dane o zabezpieczeniach). Ponadto w ponownej ocenie można i należy uwzględnić dotychczasową historię współpracy z klientem.
Bieżąca kontrola wykorzystania limitów to kolejny waży element zarządzania ryzykiem. Blokowanie finansowania w momencie osiągnięcia limitów finansowych klienta lub podlimitów kontrahentów dzięki regułom zdefiniowanym w systemie odbywa się automatycznie a możliwość nadzwyczajnego przekroczenia po autoryzacji uprawnionych pracowników daje tak potrzebną elastyczność. Dodatkowo istnieje możliwość ograniczanie limitów w sytuacji zwiększenie ryzyka w relacji klienta z konkretnym odbiorcom lub grupą odbiorców.
W kontekście bieżącej oceny faktur zgłaszanych do finansowania należy wspomnieć o funkcjonalności systemu faktoringowego jakim jest elektroniczne potwierdzenie faktur przez odbiorcę. Dzięki takiemu potwierdzeniu zarówno faktor jak otrzymuje mocne potwierdzenie, że faktura jest prawdziwa, prawidłowa oraz że usługa została zrealizowana a towar dostarczony bez zastrzeżeń.
Specyfika transakcji faktoringowej daje faktorowi możliwość monitorowania spłat na poziomie poszczególnych faktur. To bardzo duża wartość w zarządzaniu ryzykiem i oprogramowanie faktoringowe pozwala na tym odcinku znacząco podnieść jakość zarządzania ryzykiem. Po pierwsze automatyczny monitoring terminowości spłat wzmocniony przez system powiadomień dopingujący odbiorców i faktorantów do terminowej spłaty ma zapobiegać wystąpieniu opóźnień w spłatach. Po drugie w momencie opóźnienia spłaty system pozawala na przeprowadzenie tzw. miękkiej windykacji i zgłoszenie wierzytelności do bazy dłużników. Po trzecie monitorowanie jakości portfela wierzytelności pozwala na lepszą ocenę ryzyka działalności faktoringowej jako całości.
Branża faktoringowe ocenia, że największym prawnym czynnikiem ryzyka pozostaje problem zakazów cesji, które coraz częściej pojawiają się w zapisach umów handlowych. Zakaz cesji powoduje, że faktor pozbawiony jest formalnej możliwości ubiegania się o zapłatę od dłużnika co zwiększa ryzyko faktora i powinno przekładać się na sposób świadczenia usługi faktoringowej, w szczególności sposób zarządzania limitami i ceną usługi. Systemy informatyczny może wesprzeć faktora w automatycznym przełożeniu informacji o możliwej cesji na zarządzanie limitami oraz wysokością prowizji.
System IT faktoring Kalypso nie tylko pomaga redukować ryzyko transakcji faktoringowych, ale także przyspiesza ich realizację. Ma to ogromne znaczenie dla przedsiębiorców, którym zależy, by podpisanie umowy wymagało jak najmniejszego zaangażowania. Właściwa ocena ryzyka nie pozostaje bez znaczenia także dla faktoranta – błędnie wykonana będzie skutkować brakiem płatności kontrahenta, a zaangażowanie firmy faktoringowej w spłatę zadłużenia może przełożyć się na pogorszenie relacji między kontrahentami.
Wsparcie obszaru oceny ryzyka przez system IT faktoring ma kluczowe znaczenie dla instytucji, która oferuje usługi faktoringowego sektorowi MŚP oraz korporacjom. Optymalizacja pracy specjalistów i redukcja ryzyka przekładają się na zwiększenie konkurencyjności i większe zyski instytucji.